Verklaring waarom ik mij NIET zal houden aan de verplichting om QR-codes te scannen voor toegang
Ahimsa is de belangrijkste waarde in de Yoga-filosofie. Ahimsa betekent dat je niet opzettelijk, door gedachte, woord of daad, jezelf en anderen schade mag toebrengen of leed of pijn mag aandoen. Ahimsa duidt op een houding en gedrag jegens alle levende wezens, gebaseerd op de erkenning van de daaraan ten grondslag liggende eenheid van leven.
Eenheid van leven houdt in dat alle levende wezens wederzijds van elkaar afhankelijk zijn voor hun welzijn en voortbestaan. Deze eenheid van leven is geen vage zweverigheid. Denk bijvoorbeeld aan de waterkringloop – zonder voldoende verdamping uit zeeën en bossen is er geen regen of drinkwater, groeien er geen gewassen en komt direct ons voortbestaan in gevaar. Of denk eens aan hoeveel mensen hebben gewerkt aan het voedsel dat vandaag op je bord ligt, of de kleding die je draagt, de materialen waar je mee werkt, en je begrijpt meteen wat wederzijdse afhankelijkheid betekent voor jouw dagelijkse leven. De Yoga-filosofie is gebaseerd op deze eenheid van leven en dat maakt deze filosofie tot een ethische gedragscode, die zorgvuldig in het dagelijkse leven toegepast wordt. De Yoga-filosofie vindt zijn waarde dan ook alleen in het dagelijkse leven. Als ik niet zeg wat ik doe en niet doe wat ik zeg, dan ben ik als yogi volstrekt ongeloofwaardig en dat voelt als ontrouw aan mezelf, waardoor ik mezelf en anderen geweld kan aandoen. En dan leef ik niet vanuit Ahimsa.
Voor Ahimsa bestaan geen vaste regels. Je kan er geen theoretische discussie over voeren en je kan er geen vaste gedragscode aan koppelen waarin duidelijk staat omschreven wat wel en wat niet Ahimsa is. Elke situatie in het leven is uniek en vergt een nieuwe en levenskrachtige benadering. Het juiste inzicht wat de juiste handeling is in speciale omstandigheden, komt voor uit een goed ontwikkeld onderscheidingsvermogen en een langdurige training om, koste wat het kost, het juiste te doen. En daarbij niet weg te lopen voor je verantwoordelijkheid en de consequenties van je actie.
Voor mij persoonlijk betekent dit dat ik op elk moment van iedere dag mijn gedachten, emoties, woorden en daden zo goed mogelijk met elkaar op één lijn breng, overeenkomstig mijn ideaal. Dat doe ik inmiddels ruim 30 jaar. Regelmatig bots ik daarbij op mijn eigen innerlijke tegenstellingen en complexen, dan heb ik weer innerlijk werk te doen en mijn lessen te leren. Maar door dit elke dag in praktijk te brengen en steeds opnieuw onrechtvaardigheden in mijn eigen gedachten onder de loep te nemen, is mijn kijk op de dingen langzaam helderder geworden en weet ik steeds beter intuïtief wat het juiste gedrag is onder alle omstandigheden. Ik ben daarbij echter niet onfeilbaar en daarvoor neem ik verantwoordelijkheid. Ook dat hoort bij leven vanuit liefde voor alle schepselen; er is geen vrijheid, compassie, mededogen, erkenning en waardering voor alle wezens zonder verantwoordelijkheid en het besef dat je door het juiste te doen niet de waarheid in pacht hebt. Aan het juiste doen ontleen ik geen eigendunk of trots. Het is iets waarvoor ik sta, omdat de bescherming van het welzijn van alle wezens voor mij van essentieel belang is. Wat de gevolgen van mijn keuzes voor mijzelf ook zijn.
Dit is de context waarin ik heb besloten dat ik mij NIET zal houden aan de nieuwe coronamaatregelen die het kabinet gisteren, dinsdag 2 november 2021, heeft afgekondigd. Ik kan mij (als gevaccineerde zorgverlener) absoluut niet verenigen met de tendens dat ongevaccineerden in toenemende mate verantwoordelijk worden gesteld voor het oplopen van het aantal ziekenhuisopnames en het voortduren van de epidemie. Oplopende cijfers zijn het complexe gevolg van beleidskeuzes in het heden en het verleden; bijvoorbeeld om jarenlang te bezuinigen op de zorg, de keuze om te sturen op het aantal IC-bedden en niet op het laag houden van het aantal besmettingen, de keuze om besmette gevaccineerden toch hun groene vinkje in de corona-app te laten behouden en de keuze om ernstig zieke coronapatiënten absolute voorrang te geven op de IC waardoor de reguliere zorg in de knel komt en talloze onschuldigen overlijden aan kanker en andere aandoeningen.
Ik maakte mij in de eerste golf al ernstig zorgen om de gevolgen van sociale afzondering en uitsluiting, waardoor mensen zouden vereenzamen (wat wetenschappelijk bewezen slechter is voor de gezondheid dan roken, diabetes en alcohol) en kinderen onherroepelijk in de knel zouden komen, mogelijk zelfs mishandeld zouden worden door ouders die het ook allemaal niet meer aankunnen thuis. Helaas is mijn angst inmiddels al gegrond gebleken. Het verlies van gezonde levensjaren is inmiddels vele malen groter dan wat er door de coronamaatregelen wordt gewonnen en het is inmiddels ook bekend dat de psychische gevolgen van de langdurige lockdowns zich nog minimaal de komende 5 jaar zullen laten voelen – en dan heb ik het nog niet gehad over de mogelijk levenslange gevolgen voor de ontwikkeling van vele kinderen.
Door de maatschappelijke tweedeling die nu door politieke keuzes ontstaat, wordt er tweespalt gezaaid die ernstig wantrouwen tussen mensen creëert. Er is geen zicht op hoe lang deze QR-terreur zal gaan duren, maar het zal mij niet verbazen als dit de hele winter het geval zal zijn. Dit is immers het seizoen waarin rhino-, griep- en coronavirussen welig tieren. Hoe is de maatschappij er straks aan toe na een half jaar wantrouwen en tweespalt? Waarin burgers worden ingezet om andere burgers te controleren? Waarin ongevaccineerden de zwarte piet krijgen toebedeeld, wat nu al tot ernstige en mogelijk onherstelbare scheuringen in families, gezinnen en vriendengroepen leidt? Waar nu scheuringen in verenigingen, kerken en sportclubs bijkomen? Ik maak mij ernstig zorgen over de tweespalt en de polarisatie die hierdoor ontstaat. Hoe ziet onze maatschappij er over een half jaar uit? Wantrouwen dat eenmaal is geworteld, is niet zo snel meer uitgeroeid. De coronapas is in de lente misschien verdwenen, maar dat geldt niet voor het wantrouwen en de onmin, laat staan voor de mensen die een half jaar zijn buitengesloten. Voelen die zich er ooit weer bij horen?
Wat nu van mij gevraagd wordt als yogadocent, namelijk dat ik een toegangseis instel op basis van een QR-code, druist rechtstreeks in tegen alles waar ik voor sta. Ik weiger om mee te werken aan iets dat tweespalt, wantrouwen en zelfs haat veroorzaakt. Als psycholoog doet dit beleid mij denken aan de experimenten van Stanley Milgram. Milgram onderzocht in de jaren ’60 van de vorige eeuw de bereidheid van mensen om te gehoorzamen aan wat wordt ervaren als legitiem gezag, zelfs als dit inging tegen het eigen geweten. In de meest bekende variant van het experiment bleek ongeveer twee derde van de proefpersonen dusdanig gevoelig te zijn voor autoriteit dat zij in een wetenschappelijk experiment een medemens konden doden. Over de hele reeks bekeken was een meerderheid uiteindelijk ongehoorzaam (57%). Ik hoef niemand te vertellen dat ook in de jaren ‘30 van de vorige eeuw de bereidheid van mensen om anderen buiten te sluiten steeds een klein beetje opschoof, waardoor uiteindelijk het onvoorstelbare werkelijkheid kon worden. De filosoof Hannah Arendt benoemde dit in haar beroemde analyse van de Neurenberg Processen uiteindelijk als ‘de banaliteit van het kwaad’. Ieder mens kan een ander ongewild en onbedoeld kwaad doen als hij gehoorzaamt aan een autoriteit en daarbij tegen het eigen geweten ingaat. Ik wil niet die persoon zijn die zich uiteindelijk moet realiseren dat ook ik tot degene behoorde die anderen kwaad heeft aangedaan omdat ik vandaag te laf was om naar mijn eigen geweten te luisteren.
Als dit betekent dat ik een boete krijg, zal ik de rechter vragen deze om te zetten in gevangenisstraf, omdat ik duidelijk wil maken dat dit beleid onacceptabel is. In mijn yogalessen is iedereen welkom. In mijn yogalessen draait het om worden wie je bent, daar trouw aan zijn en leven vanuit onvoorwaardelijke liefde. En niets, maar dan ook NIETS, en zéker geen onverantwoordelijk overheidsbeleid kan mij daar ontrouw aan laten zijn.
Drs. Marlene van Lier
Psycholoog NIP, ZKM-coach en Yogatherapeut.